Willa Pauckscha od 2018 w prywatnych rękach. Jak przebiega remont i kiedy zostanie ukończony? (zdjęcia)

Willa przy Wale Okrężnym, potocznie zwana „pałacykiem”, zbudowana została około 1876 roku na podstawie projektu berlińskiego biura architektonicznego i pełniła funkcje mieszkalne. Po wojnie już w Gorzowie początkowo mieściły się tu urzędy związane z gospodarką wodną, a od 1976 roku instytucje kultury. Od 2018 roku budynek jest w rękach gorzowskiej spółki Silcare, która prowadzi tu pod nadzorem konserwatora zabytków prace budowlane, które mają za zadanie przystosowanie zabytkowych wnętrz do nowej funkcji.

Założenie rezydencjonalne przy ul. Wał Okrężny 36-37 powstało około 1876 roku z inicjatywy przemysłowca Hermanna Pauckscha (1816–1899). Willa, potocznie zwana „pałacykiem”, zbudowana została około 1876 roku na podstawie projektu berlińskiego biura architektonicznego i pełniła funkcje mieszkalne. Budynek, który posiada oryginalną architekturę z portykami, obszernym tarasem i ośmioboczną wieżą, charakteryzuje się również zachowanymi reprezentacyjnymi wnętrzami „piano nobile”. Obiekt ten stanowi bezcenny przykład ponadregionalnej architektury i budownictwa stylu eklektycznego. Willa została zbudowana w duchu późnego renesansu włoskiego i reprezentuje typ włoskiej willi z narożną wieżą. W otoczeniu willi zachowała się oficyna (kordegarda) i relikty dawnego założenia ogrodowego z cennym starodrzewem. W rękach rodziny Pauckschów nieruchomość była tylko przez około 35 lat. Od 1905 roku po śmierci wdowy Anny Paucksch rezydencja była wynajmowana, a w 1911 roku została sprzedana. Po II wojnie światowej 1945 willa została przekształcona w budynek administracyjny dla urzędów związanych z gospodarką wodną (Powiatowy Zarząd Wodny, Rejon Dróg Wodnych, Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego). Od 1976 roku użytkownikiem całego założenia był Wojewódzki Dom Kultury, później Grodzki Dom Kultury – na potrzeby którego zostało rozbudowane zaplecze gospodarcze.

Z końcem 2014 roku Grodzki Dom Kultury został zlikwidowany, a willa przez kolejne lata nie miała gospodarza. Zamiarem władz Miasta było pozostawienie tej nieruchomości w zasobach miasta i wykorzystanie jej na potrzeby społeczne. Z uwagi na reprezentacyjny charakter obiektu – planowano zlokalizować w nim centrum biznesu albo siedzibę organu administracji publicznej.

W tym celu oferowano tę nieruchomość kolejno dla potrzeb siedziby Prokuratury Okręgowej, Sądu Rejonowego, Zachodniej Izby Przemysłowo-Handlowej oraz Terenowego Oddziału Telewizji Polskiej. Jednak z uwagi na konieczność poniesienia przez te instytucje dużych nakładów finansowych na remont obiektu, propozycje te nie zostały przyjęte.

Analizowano również możliwość adaptacji tego obiektu przy pomocy środków zewnętrznych. W tym celu w lipcu 2016 r. Miasto Gorzów złożyło do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego listę projektów do ujęcia w Kontrakcie Terytorialnym, umożliwiającym jednostkom samorządu terytorialnego aplikowanie o środki zewnętrzne w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, VIII Osi priorytetowej Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury. Propozycja Miasta obejmowała projekt „Ochrony zabytkowych obiektów w mieście Gorzowie”, obejmujący m.in. obiekt zabytkowy Willi Pauckscha przy ul. Wał Okrężny 36-37. Niestety projekt dotyczący tego obiektu nie uzyskał pozytywnej oceny Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W związku z tym, że podejmowane działania nie przynosiły oczekiwanych rezultatów – w celu zapobieżenia dalszemu niszczeniu i degradacji zabytku podjęto decyzję o sprzedaży tej nieruchomości. Miastu zależało na szybkim i docelowym zagospodarowaniu tej nieruchomości, a decyzja o wykonaniu prawa odkupu może zostać podjęta niezwłocznie po ustaleniu, że nabywca nie wywiązuje się z warunków umowy lub w przypadku wykonywania przez niego wyłącznie pozornych działań tj. ogrodzenia terenu budowy czy ustawienia tablic informacyjnych itp. Na dzisiaj nie ma takiego zagrożenia.

Nieruchomość przy ul. Wał Okrężny 36-37 – Willa Pauckscha została zbyta w 2018 roku w przetargu ustnym nieograniczonym z przeznaczeniem na cele usług publicznych i zieleni parkowej, z dopuszczeniem usług komercyjnych.

Obecny właściciel, gorzowska spółka Silcare współpracuje z Miejskim Konserwatorem Zabytków. Po etapie przygotowań dokumentacyjnych oraz administracyjnych otrzymał m. in. pozwolenia na prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy willi oraz oficynie. Termin ważności decyzji dla willi upływa 31 grudnia 2025 roku.

Zgodnie z wpisem w dzienniku budowy prace budowlane zostały rozpoczęte w 2020 r. W 2023 roku prowadzone były oględziny ww. zabytków. Przebudowa i remont oficyny wraz ze zmianą sposobu użytkowania na funkcję hotelowo-gastronomiczną była na ukończeniu.

– W 2023 roku Inwestor rozpoczął też generalny remont willi, mający na celu przystosowanie zabytkowych wnętrz do nowej funkcji. Z uwagi na zachowany oryginalny wystrój wnętrz, który wymaga przeprowadzenia kompleksowych prac konserwatorskich i restauratorskich, wszelkie działania związane z wprowadzeniem nowej funkcji wymagają ścisłego przestrzegania wytycznych i zaleceń konserwatorskich – informuje Miejski Konserwator Zabytków.

Willa Pauckscha - luty 2024 r.

1 z 15