Radni Województwa Lubuskiego przyjęli budżet województwa na rok 2023. Za głosowało 18 radnych, 7 było przeciw, trzech wstrzymało się od głosu. Wydatki województwa lubuskiego po raz pierwszy przekroczą 1 mld zł.
W przyszłorocznym budżecie zaplanowano dochody na poziomie 882 mln zł, z czego dochody z PIT na poziomie 36,1 mln zł oraz CIT 225,6 mln zł. Wydatki zaś na poziomie 1 mld 121,3 mln zł – z czego 44,6 % (500,6 mln zł) to wydatki majątkowe. Deficyt zaplanowano na poziomie 239,1 mln zł.
– Planujemy deficyt z pełną odpowiedzialnością i świadomością tego, że musimy kontynuować zadania inwestycyjne, a jak państwo doskonale wiecie, do każdej inwestycji musimy dokładać środki finansowe do wkładów własnych. Nie ruszyła jeszcze nowa perspektywa, chociaż mamy zatwierdzony program europejski. Środki finansowe będą być może w drugim półroczu. Mówię „być może”, ponieważ kamienie milowe, które są określone dla Krajowego Planu Odbudowy, dotyczą również całej Polityki Spójności, nie tylko KPO. Inwestycje, które są zaplanowane w KPO, też nie będą realizowane, dlatego zdecydowaliśmy się na realizację Strategii Rozwoju Województwa w oparciu o własne środki. Nie będzie lekko, ale mamy zdolność kredytową. Zadłużenie z tym kredytem wyniesie 41 proc., a być może mniej, ponieważ w tym roku zaplanowaliśmy 65 mln kredytu, którego nie bierzemy – mówiła podczas prezentacji budżetu marszałek Elżbieta Anna Polak.
Ze środków ujętych w budżecie samorząd województwa realizować będzie projekty priorytetowe zapisane w Strategii Rozwoju Województwa. Są to:
– Wsparcie szkolnictwa wyższego: małe granty na badania naukowe, dotacje na projekty kół naukowych.
– Współpraca z JST – Lubuski Fundusz Samorządowy.
– Wsparcie działalności Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk w woj. lubuskim.
– Aktualizacja Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego 2030.
– Prowadzenie Sieci Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich w województwie lubuskim.
– Objęcie udziałów spółki Park Technologii Kosmicznych sp. z o.o.
– Realizacja projektu „Standardy obsługi inwestora w województwie lubuskim”.
– Realizacja zadania „Kongres Gospodarczy – Lubuskie 2023”
– Promocja województwa we współpracy z partnerami biznesowymi, instytucjami otoczenia biznesu i ośrodkami naukowo-badawczymi.
– Realizacja projektu „Wsparcie systemu lubuskich innowacji”.
– Przygotowanie koncepcji projektu „Lubuski System Innowacyjnych Start-upów”.
– Realizacja zadania Lubuska Platforma Innowacji.
– Realizacja bieżących zadań Centrum Obsługi Inwestora i Eksportera (COIE) oraz Centrum Obsługi Inwestora (COI).
Ochrona zdrowia
Na podium w zakresie wydatków znalazła się ochrona zdrowia. Na ten cel samorząd zamierza przeznaczyć 137,9 mln zł. W ubiegłym roku było to 72,1 mln zł. Samorząd zabezpieczył środki na stypendia – to 2,4 mln zł (1,4 mln zł – stypendia lekarskie, 324 tys. zł – stypendia pielęgniarskie, 650 tys. zł – stypendia psychoterapia oraz psychologia kliniczna). Dofinansowanie kosztów związanych z kształceniem studentów kierunku pielęgniarstwo na Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wlkp. to 800 tys. zł.
Prowadzonych będzie wiele inwestycji w szpitalach podległych samorządowi województwa: „Modernizacja budynku L – etap IV (Onkologia) w Szpitalu Uniwersyteckim w Zielonej Górze Sp. z o.o.” – 23,7 mln zł, „Przebudowa wewnętrznego układu komunikacyjnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą w Szpitalu Uniwersyteckim w Zielonej Górze Sp. z o.o.” – 15,3 mln zł (47,3 mln zł – całkowita wartość inwestycji), „Przebudowa wew. układu komunikacyjnego, modernizacja spalarni w Szpitalu w Gorzowie Wlkp., modernizacja wieży ciśnień i sieci wod.-kan. w Szpitalu w Obrzycach” – 35,3 mln zł (inwestycja dofinansowana ze środków Rządowego Funduszu Polski Ład – 30.000.000 zł).
Samorząd dofinansowuje psychiatrię. Na utworzenie Centrum Zdrowia Psychicznego – modernizacja budynku nr 52 – Całodobowy Oddział Psychiatryczny Ogólny zabezpieczono 3,6 mln zł oraz 2,3 mln zł na rozwój działalności Centrum Zdrowia Psychicznego w Samodzielnym Publicznym Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Międzyrzeczu. W przyszłym roku finansowane będą także programy polityki zdrowotnej: in vitro i szczepienia przeciwko grypie dla seniorów – 800 tys. zł.
Drogi, kolej, lotnisko
Znaczną część budżetu pochłonie transport. Plan budżetu Departamentu Infrastruktury i Gospodarki na 2023 r. wynosi 220,7 mln zł.
Składają się na to m.in. środki przeznaczone na przewozy kolejowe – 117,7 mln zł oraz 23,2 mln zł na wykonanie działań naprawczych w pojazdach szynowych czy 27 mln zł na przewozy lotnicze z Portu Lotniczego Zielona Góra-Babimost.
Zarząd Dróg Wojewódzkich zaplanował wiele inwestycji drogowych na kwotę 124,5 mln zł. Są to:
– Budowa mostu przez rzekę Odrę wraz z budową nowego przebiegu drogi wojewódzkiej nr 282 – Etap II – 15 tys. zł
– Budowa obwodnicy m. Podmokle Wielkie, Kosieczyn i Chlastawa w ciągu drogi woj. nr 302 – dojazd do węzłów na autostradzie A-2 w Trzcielu oraz Nowym Tomyślu – 20,3 mln zł
– Rozbudowa drogi woj. nr 278 na odc. Stare Strącze – Wschowa – 12,1 mln zł
– Rozbudowa drogi wojewódzkiej – 15,9 mln zł nr 295 w m. Miodnica – 15,9 mln zł
– Budowa nowego mostu w km 32+864 na drodze wojewódzkiej nr 296 na rz. Czerna w m. Żaganiec – 5,4 mln zł
– Budowa mostu na rz. Brzeźnica z dojazdami w ciągu drogi wojewódzkiej nr 295 w okolicy m. Nowogród Bobrzański – 4,2 mln zł
– Budowa obwodnicy Nowej Soli – Etap III – 20 mln zł.
Polityka społeczna
Więcej środków przeznaczonych zostanie na sprawy społeczne. To łącznie 121,9 mln zł, w 2022 r. było to 109,3 mln zł. Samorząd fundować będzie szereg stypendiów dla młodych – uczniów i studentów – naukowe, twórcze i artystyczne – 90 tys. zł, dla studentów studiów stacjonarnych – 240 tys. zł, sportowe – 298 tys. zł, Lubuskie Talenty – program stypendialny – 2,2 mln zł.
To także wsparcie jednostek kultury:
– „Modernizacja Lubuskiego Teatru w Zielonej Górze” – 2,9 mln zł,
– „Budowa Infrastruktury wodno-kanalizacyjnej oraz drogowej na terenie Muzeum Etnograficznego w Zielonej Górze – Ochli” – 2,5 mln zł,
– „Rewitalizacja Barokowego Pałacu w Ochli wraz z otoczeniem – Centrum Kultur Europejskich I etap” – 3,7 mln zł.
– „Budowa hali sportowej z zapleczem sanitarnym i socjalnym w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym im. J. Korczaka w Babimoście” – 3,3 mln zł (6,7 mln zł – całkowita wartość inwestycji), w tym inwestycja dofinansowana ze środków Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych w kwocie 2.660.000 zł.
Wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich
Samorząd będzie wspierał lubuskich pszczelarzy – na zakup węzy pszczelarskiej przeznaczono 500 tys. zł. Na projekty planu ochrony dla Parków Krajobrazowych zabezpieczono kwotę 600 tys. zł. Dotacje celowe to 1,5 mln zł, które przeznaczone zostaną na: budowę i renowacje zbiorników wodnych służących małej retencji, zakup sadzonek drzew miododajnych przeznaczonych do zasadzenia w pasie drogowym lub na terenach rolniczych, zakup nawozów wapniowych, budowę i modernizację dróg dojazdowych do gruntów rolnych. Opracowanie Audytu krajobrazowego województwa lubuskiego wyniesie – 284 tys. zł.
Departament Programów Obszarów Wiejskich natomiast przeznaczy 200 tys. zł na wsparcie Lubuskiej Rady Kół Gospodyń Wiejskich. Są środki na zadanie związane z nawadnianie boisk piłkarskich na obszarach wiejskich – 300 tys. zł oraz program „Działkowiec”- 400 tys. zł. Zaplanowano cykl pikników kultury ludowej – 150 tys. zł.
Ochrona środowiska
Samorząd nie zapomina także o ochronie środowiska. Opracowanie Programu ochrony środowiska przed hałasem to 550 tys. zł, a Raportu Programu Ochrony Środowiska – 50 tys. zł. Środki na edukację ekologiczną wynoszą 500 tys. zł. Na aktualizację programów: Program ochrony powietrza wraz z planem działań krótkoterminowych dla strefy lubuskiej, Program ochrony powietrza wraz z planem działań krótkoterminowych dla strefy miasto Gorzów Wlkp. Program ochrony powietrza wraz z planem działań krótkoterminowych dla strefy miasto Zielona Góra – 350 tys. zł.
Biuro projektów własnych z dużymi projektami
Plan budżetu Biura Projektów Własnych i Społeczeństwa Informacyjnego na 2023 r. wynosi 131,7 mln zł. Najważniejsze projekty to: „Park Technologii Kosmicznych” – 57 mln zł, „MedBrain L – lubuski projekt wsparcia diagnostyki i medycyny systemami Sztucznej Inteligencji” – 9,4 mln zł, „Rewitalizacja budynku Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie Wlkp. na potrzeby Lubuskiego Centrum Kompetencji Cyfrowych i Usług Wspólnych” – 33,3 mln zł, „Lubuskie Centrum Kompetencji Cyfrowych i Usług Wspólnych – Data Center” – 31,4 mln zł.
Wsparcie przedsiębiorstw i innowacji
W przyszłorocznym budżecie województwa zapisane zostały także środki na wsparcie przedsiębiorców To projekty „Standardy obsługi inwestora w województwie lubuskim (POWER)” – 656,1 tys. zł, „Lubuski System Innowacyjnych Start-upów” – 100 tys. zł, „Lubuskie Forum Innowacji. Patent na Lubuskie (RPO)” – 709,1 tys. zł, „Promocja Województwa Lubuskiego we współpracy z partnerami biznesowymi, instytucjami otoczenia biznesu (IOB) i ośrodkami naukowo-badawczymi” – 51 tys. zł.
Wsparcie systemu lubuskich innowacji – 927,8 tys. zł oraz wsparcie funkcjonowania Laboratorium Dynamiki Manipulatorów Satelitarnych Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk w Zielonej Górze – 794,7 tys. zł.
To także wsparcie działalności kół naukowych działających na uczelniach publicznych – 300 tys. zł.
Na budowę wzorcowego pasywnego budynku biurowego – etap I zabezpieczono kwotę 54 mln zł.
Festiwale, targi, enoturystyka
Lubuskie będzie się promowało na targach turystycznych, podczas festiwali i wydarzeń. Na promocję Województwa Lubuskiego podczas festiwali zaplanowano 510 tys. zł, Festiwal Lubuskie Lato Filmowe – 300 tys. zł, „Święto Województwa Lubuskiego” – 1 mln zł.
To także projekty pn. „Promocja gospodarcza województwa lubuskiego poprzez organizację kampanii promocyjnej sektora turystycznego o zasięgu krajowym i międzynarodowym oraz targów turystycznych” na kwotę 2,3 mln zł oraz „Kampania edukacyjno-promocyjna – enoturystyka Lubuskiego Centrum Winiarstwa” – 360 tys. zł.
Marszałek Elżbieta Anna Polak zdementowała też nieprawdziwe informacje dotyczące wydatków na promocję. – Bardzo często powtarzacie za prezydentem Kubickim kwotę 40 milionów. Proszę popatrzeć: to jest 7 mln 700 tysięcy. W tym rozdziale, gdzie jest promocja województwa lubuskiego, są zapisane jeszcze inne zadania, chociażby organizacja lotów i rozwój portu regionalnego: 28 mln złotych – wyjaśniła.
Dobry, zrównoważony budżet
– Dziękuję zarządowi województwa za przygotowanie tego budżetu. Jest dobry, zrównoważony – ocenił wiceprzewodniczący Sejmiku Mirosław Marcinkiewicz z klubu radnych PO: – To była niełatwa decyzja, by zaciągnąć spory kredyt, ale w takiej sytuacji gospodarczej, która się obecnie dzieje i wobec przewidywań, jakie mamy, musimy być przygotowani na bardzo trudne czasy, ale jednocześnie nie rezygnować z ważnych inwestycji, które są rozwojowe dla naszego województwa. Z jednej strony deficyt jest spory, kredyt jest spory, ale warto zauważyć, iż wskaźnik zadłużenia dochodzi do bodajże 41 proc. i jest to całkiem dobry, bezpieczny wskaźnik.
– Staramy się patrzeć na ten budżet łącznie z Kontraktem Terytorialnym i tymi 915 mln euro, które trafią do naszego województwa na cele tożsame z rzeczami, które mamy zapisane w budżecie. Czyli: gospodarka i cyfryzacja, środowisko i klimat, transport, służba zdrowia, ale też kultura i turystyka – wymienił M. Marcinkiewicz. – A czego się boimy? Przede wszystkim tego, że z tych projektów przygotowanych do finansowania z KPO, nic nie będzie. Wyrażamy też bardzo duże obawy związane z drożyzną – jako województwo musimy utrzymać nasze placówki, a już dzisiaj słyszymy, że od 1 stycznia VAT na gaz czy prąd będzie najwyższy w Europie. Szacowanie wpływów i kosztów jest w tym momencie bardzo trudne. Klub radnych Platformy Obywatelskiej będzie w pełni ten budżet popierać.
Lubuskie stypendiami stoi. Radni PSL za budżetem
Stanowisko klubu radnych PSL referował Zbigniew Kołodziej: – Jesteśmy zadowoleni, bo zarząd województwa uwzględnił sporo propozycji naszego klubu na szeroką współpracę z jednostkami samorządu terytorialnego, lubuską bazą samorządową oraz organizacjami pozarządowymi poprzez konkursy takie jak: Lubuska Baza Sportowa, Lubuska Baza Turystyczna, kontynuacja programu nawadniania boisk piłkarskich. Przewidzieliśmy wsparcie dla lokalnych producentów w celu promocji i skracania łańcucha dostaw pomiędzy producentami a odbiorcami. Zwiększenie dotacji na ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami pomoże nam ocalić jeszcze więcej obiektów zabytkowych, a w województwie ich nie brakuje – mówił radny Kołodziej.
– Lubuskie stypendiami stoi – tak w skrócie można stwierdzić. Mamy program Lubuskie Talenty, Lubuscy Zawodowcy, stypendia sportowe oraz wsparcie dla nauczycieli, którzy opiekują się stypendystami – wymieniał Zbigniew Kołodziej. – Inwestycja w stypendia dla kierunku lekarskiego przynosi efekty i dobrze, że dalej to realizujemy, bo dużą bolączką jest brak lekarzy i pielęgniarek w naszym województwie.
– Mając powyższe na uwadze, klub radnych PSL będzie głosował za przyjęciem budżetu – podsumował Z. Kołodziej.
Bezpartyjni Samorządowcy za budżetem
To budżet bardzo odważny. Nie tylko dlatego, że przewiduje zaciągnięcie 200 mln zł kredytu, ale też upilnowanie tego wszystkiego, co zapisane, będzie wymagało od Zarządu dużej dyscypliny – powiedział radny Sławomir Kowal, prezentując stanowisko klubu Bezpartyjnych Samorządowców. – To, co nas cieszy, to duże wydatki na innowatorów i startupy. To, że to hasło Województwo Zielonych Technologii zaczyna funkcjonować.
Radny S. Kowal zwrócił też uwagę na ważną kwestię związaną z ekologią – na edukację energetyczną. Zaznaczył także, że w 2023 roku radni BS bacznie będą przyglądać się działowi: transport.
– Klub jest za przyjęciem budżetu – stwierdził Sławomir Kowal z klubu Bezpartyjnych Samorządowców.
Radni PiS i SL – przeciw
Aleksandra Mrozek z klubu Samorządowe Lubuskie stwierdziła, że jest to autorski budżet zarządu województwa, a wnioski jej klubu nie zostały uwzględnione. Radna poparła wzrost dofinansowania do programu Lubuska Baza Turystyczna. – Taka była sugestia radnych. Cieszę z programu in vitro i szczepienia seniorów. Ale w pozostałych punktach ten budżet mija się z moją wizją – dodała radna A. Mrozek.
– W dziale „kultura i ochrona dziedzictwa narodowego” jest bardzo pozytywnie – wzrost aż o 40 proc. To jest świetna informacja, pani marszałek. Za to chcę zarząd pochwalić, że nie boicie się inwestować w to, co mieści się w zakresie ochrony dziedzictwa narodowego i kultury: teatry, biblioteki – podkreślał radny klubu PiS Zbigniew Kościk. – Warto też zauważyć, że tam są pieniądze pochodzące nie tylko z RPO Lubuskie, ale także z Polskiego Ładu.
– Wszyscy popieramy stypendia dla wydziału lekarskiego, psychologii klinicznej czy psychoterapii. Myślę, że można przeznaczyć stypendia dla kierunków pedagogicznych. Nie możemy działać jak strażak, który kopie studnię jak się pali – powinniśmy wyprzedzać pewne kwestie. Rozumiem, że po okresie COVID-19 mamy potrzeby w zakresie psychologii i psychoterapii. Za chwilę będziemy mieli podobną kwestię choćby w kwestii edukacji studentów kierunków pedagogicznych. Jeśli chodzi o dział „oświata i wychowanie”, wzrost to zaledwie 2,15 proc. Jest szansa, by w tym paragrafie ruszyć brak nowelizacji uchwały regulaminu w zakresie dodatków motywacyjnych, funkcyjnych, wychowawczych – dodał radny Kościk.
W imieniu klubu radnych Prawa i Sprawiedliwości Małgorzata Gośniowska-Kola wyraziła sprzeciw wobec projektu budżetu.
Będziemy realizować inwestycje
– Podsumowując tę dyskusję, chciałabym zwrócić przede wszystkim uwagę, w jakim jesteśmy miejscu – powiedziała po wystąpieniach radnych marszałek Elżbieta Anna Polak. – Region lubuski zajmuje drugie miejsce w Polsce pod względem zamożności mieszkańców. Mamy się dobrze. Zajmujemy również drugie miejsce pod względem sprzedaży produktów innowacyjnych w lubuskich firmach. Myślę, że mamy co promować w zakresie promocji gospodarczej, zwłaszcza że jest to priorytet w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. – Chciałabym zwrócić państwu uwagę, zwłaszcza krytykom, że mamy trudną sytuację w kraju i są to wskaźniki makroekonomiczne – podkreśliła marszałek Polak. – Dramatyczny wzrost wydatków bieżących jest spowodowany wysoką inflacją – 17,5 proc. Poza tym mamy kryzys energetyczny i przed nami bardzo krytyczny rok 2023. Nie zadłużamy jednak budżetu na wydatki bieżące. Kredyt, który zaplanowaliśmy, dotyczy wyłącznie wydatków inwestycyjnych. Będziemy realizować inwestycje dlatego, że rząd w Polsce upiera się nie być praworządnym i nie będziemy mieli (dwa lata na to czekamy) pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy i z Polityki Spójności. Gdyby te pieniądze trafiły już do kraju (ale rząd nie wystąpił nawet o pierwszą zaliczkę), nie musielibyśmy zaciągać tak wysokiego kredytu po to, żeby sfinansować inwestycje.
Sytuacja finansowa samorządów jest wyjątkowo trudna
– Stypendia dla studentów pierwszego roku są również dla uczących się na kierunkach pedagogicznych. To jest odpowiedź na wniosek pana radnego – odpowiedział na pytanie radnego Kościka wicemarszałek Łukasz Porycki. – Instytucje kultury chętnie sięgają po środki centralne, m.in. z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wkłady własne zabezpieczamy jako organizator. Z kolei dodatki dla nauczycieli są zapisane w uchwale budżetowej. Mamy również zabezpieczone pieniądze ze względu na wzrost płacy minimalnej.
– Odpowiadając na państwa pytania, chciałabym też zwrócić uwagę, że sytuacja finansowa wszystkich samorządów jest wyjątkowo trudna również z powodu zmiany w systemie podatkowym. Ubytki z udziałów w podatku PIT tylko w 2023 r. przekroczą 30 mld złotych. Rząd zdaje sobie z tego sprawę, dlatego zaplanował zrekompensować tę stratę subwencją rozwojową, ale w przyszłym roku jej nie będzie pomimo hucznych zapowiedzi – wyjaśniła marszałek Elżbieta Anna Polak.
– Apelowaliście państwo o należyte dofinansowanie oświaty. Dlaczego jest tak źle w oświacie? Subwencja oświatowa w 2012 r. wynosiła 2,42 proc. PKB, a w tym roku – 1,98 proc. Należy więc domagać się przede wszystkim zmian systemowych i zmiany systemu finansowania oświaty. Należy przywrócić subwencję rozwojową i wpisać do budżetu państwa rekompensatę utraconych dochodów dla samorządów – dodała marszałek Polak.
